Kies een regio en zie direct het aanbod bij jou in de buurt.
In dit artikel is Els aan het woord. Els is op de achtergrond betrokken bij Trade Food en heeft een eigen moestuin aan huis. Els vertelt in dit artikel meer over hoe haar moestuin is ontstaan, deelt haar ervaring in moestuinieren en geeft tips.
Els is op de achtergrond betrokken bij Trade Food. Els zet zich in voor keuzevrijheid, transparantie en een samenleving waarin onze grondrechten worden beschermt. Zij spreekt zich in binnenland, maar ook in het buitenland, uit tegen ondemocratische besluitvorming. Samen met haar gezin heeft ze een moestuin (die elk jaar te klein lijkt te zijn) en kippen.
Door alle toestanden die er de afgelopen jaren zijn geweest, merkte ik dat iedereen moest vertragen. Ik kreeg daardoor ook meer bewustwording. Bewustwording over voedsel bijvoorbeeld: wat zit er eigenlijk in ons voedsel, is het wel gezond? Ik had ook gelezen dat de energie- en voedselprijzen zouden gaan stijgen. Ik heb het vaker gehad met vriendinnen over het feit dat we eigenlijk onze eigen moestuin zouden moeten beginnen. Als de prijzen stijgen kun je dan terugvallen op je eigen tuintje. Ook weet je wat er met de groenten en het fruit is gebeurd en wat er precies in zit. Nadat vriendinnen met een moestuin waren gestart, kon ik natuurlijk niet achterblijven! Veel vriendinnen zijn trouwens al gestopt met de moestuin, bleken niet echt groene vingers te hebben, maar bij mij groeit het goed. De kippen kwamen eigenlijk impulsief: een vriendin had leuke kippen gevonden met sokjes, die wilde ik ook graag. In plaats van drie werden het er zes. Het zijn onze huiskippen: ze hebben allemaal een eigen naam.
Ik gebruik geen chemische bestrijdingsmiddelen. Dit jaar heb ik gekozen voor een combinatie tussen biologische en gangbare zaden om te experimenteren. Wat groeit beter, heeft meer vrucht/oogst? Dat is zeker biologisch. Het nadeel is dat biologisch een stuk duurder is. Het moet uiteindelijk wel uit kunnen, daarom ben ik dat juist aan het uitproberen. Ik ben gestart met een klein moestuintje, maar elk jaar breiden we de moestuin verder uit. Elk jaar lijkt de moestuin namelijk weer te klein te zijn. De kippen hebben een grote ren. In de periode dat ik de moestuin heb lopen ze in de ren, ze hebben daar relatief veel ruimte. Als de moestuin klaar is voor het jaar, mogen de kippen weer loslopen. De kippen krijgen restafval van de moestuin en van ons eigen eten.
Mijn moestuin is impulsief ontstaan, maar ook in het onderhouden van de moestuin werk ik niet volgens instructies. Ik doe vooral veel op gevoel. Elke ochtend loop ik een rondje door de tuin. Dan controleer ik hoe alles erbij staat, ook met de hoeveelheid vocht. Als ik het gevoel heb dat de grond te weinig voeding heeft, dan voeg ik biologische mest toe. Met de hoeveelheid vocht is het ook altijd zoeken: wanneer is het te veel en wanneer is het te weinig? Kijk vooral naar de tuin zelf. Elk jaar vernieuwen we de grond zodat er weer een stevige basis is. Ik wil ook graag een compostbak, die staat op het ‘te doen lijstje’.
Tijdens een event van Vrouwen voor Vrijheid in Amsterdam spraken vrouwen mij aan over moestuinzaadjes. Zij hebben mij erop gewezen dat er best wel wat geknutseld wordt aan deze moestuinzaden en dat het belangrijk is om zaadjes te kopen en op te slaan waar niet aan geprutst wordt. Daar heb ik dit jaar niet naar gekeken, maar dit ga ik volgend jaar wel doen. Ik heb nu plantjes gehaald via Marktplaats of bij kraampjes aan de weg. Dit jaar heb ik gekozen voor een combinatie tussen biologische en gangbare zaden uit de supermarkt. Ik ben tot de conclusie gekomen dat de biologische zaadjes veel beter groeien en meer oogst geven, dus volgend jaar ga ik enkel voor biologische zaadjes. Het is ook een kwestie van uittesten en proberen: gewoon doen en ervaren. Zaadjes van de huidige oogst bewaren wordt ook veel gedaan, maar dit is wel veel werk. Daarom doe ik dat nog niet. Ook zitten er wel haken en ogen aan; er kan bijvoorbeeld sprake zijn van kruisbesmetting waardoor er aan de planten uit die zaden geen vruchten komen.
Natuurlijk het standaard materiaal. Maar wat voor mij de ontdekking van het jaar was, zijn de plantenclips. Vorige jaren gebruikte ik ijzerdraadjes om de plantjes mee op te binden/te leiden, die kun je niet gemakkelijk verplaatsen. Dit jaar vond ik de plantenclips, het zijn een soort knijpers. Het voordeel is dat je ze gewoon kunt verplaatsen naarmate de plant groeit.
Elke ochtend en soms ook in de avond loop ik langs de moestuin om te kijken of er slakken in de moestuin zitten. Die haal ik dan gewoon met de hand weg. Ik controleer ook of er plantjes zijn waar gedeelten niet goed van zijn, dat knip ik dan weg. Als ik iets heb zoals bijvoorbeeld luizen, dan zoek ik op Google wat ik er mee kan. Zo heb ik bijvoorbeeld gelezen over water met brandnetel, wat goed tegen luizen schijnt te werken. Sommige bloemen werken ook tegen ongedierte, zoals Afrikaantjes. Op slakken na heb ik eigenlijk geen last gehad van ongedierte, behalve van een schimmel in mijn courgetteplanten.
Dat kon ik niet, maar daar ben ik nu wel meer op aan het focussen. Naast de compostbak staat ook een kas op het ‘te doen lijstje’. Met behulp van een kas kun je het moestuinseizoen vervroegen en verlengen. Ik kijk ook wel wat er nu nog mogelijk is om te planten. Door effectief grondgebruik kun je als je het goed doet heel veel op één vierkante meter verbouwen. Bij planten die klimmen, zoals bonenstokken, kun je de grond daartussen nog prima gebruiken voor andere planten.
Bij twijfel, gewoon doen. Durf te experimenteren en durf fouten te maken. Ik leer het meest door gewoon te doen en te ervaren, door te leren van fouten. Ik heb best wel fouten gemaakt in de moestuin. Het eerste jaar had ik bijvoorbeeld wel een stuk of 80 courgettes. Die fout maak ik nu niet meer.
Ik heb ook wel veel mensen gewezen op de makkelijke moestuin. Dan tuinier je op één vierkante meter. Het voordeel is dat zodra alles staat, het maar vijf minuten per dag kost om dit te onderhouden. Het nadeel is dat je aan best wel wat regeltjes/instructies verbonden bent. Dat is niets voor mij, dus daarom doe ik het niet op die manier.
Elk jaar is door allerlei omstandigheden weer anders, daardoor weet je nooit wat je oogst gaat worden. Vorig jaar had ik bijvoorbeeld heel veel aardbeien, maar dit jaar zitten er nauwelijks aardbeien aan. Het is geen bijzondere plant, maar courgette is echt een goede beginnersplant. Als deze aanslaat groeit het echt goed en kun je er veel van oogsten. Maak ook gebruik van de moestuinkalender om te weten wat je wanneer kunt zaaien en oogsten.
Zoek goed uit waar je de planten neerzet. Een goede plek in de tuin is belangrijk. We hebben heel veel bramen, terwijl de framboos wel groeit maar nauwelijks vruchten draagt. De bramen staan in de zon.
Ja, dat vind ik een goede ontwikkeling. Het betekent dat meer mensen zich bewust worden van voedsel. Ik merk het ook wel in mijn eigen omgeving. Ik haal tegenwoordig ook vlees van de boerderij uit de buurt. Je weet dan ook dat die dieren een mooi leven hebben gehad. Het vlees is ook echt anders, proeft anders en krimpt niet als je het in de pan doet. Als je je daarin gaat verdiepen, en vooral je dat begint te proeven, smaakt het letterlijk naar meer. Ik merk dat steeds meer mensen de lokale boerderijwinkeltjes opzoeken voor vlees, groenten en fruit.
Iedereen heeft weleens een overschot ergens van en juist een tekort aan iets anders. Er zijn verschillende factoren van invloed op wat er opkomt en wat je aan hoeveelheid kunt oogsten zoals het weer en de grond. Ik heb, zoals toen met al die courgettes, wel geprobeerd te ruilen. Destijds heb ik ook geprobeerd dit op te zetten via telegram, maar het kwam neer op ruilen met vriendinnen. Ik vind het zonde als het niet wordt gebruikt, daarom gaf ik ook wel weg aan de buren (evenals de eieren). Trade Food is dan echt een uitkomst: voedsel wordt optimaal gebruikt zonder dat het kapot gaat en je kunt wat je zelf te weinig hebt eenvoudig aanvullen.
Ik proef echt verschil tussen eten uit de tuin en de eieren van de kippen. Het eigeel van onze eigen kippen is bijna oranje en proeft heerlijk. Niet te vergelijken met de eieren uit de supermarkt. Dit geldt ook voor groenten uit mijn tuin. De heerlijke volle smaak van mijn tomaten is niet te vergelijken met de waterige hap uit de supermarkt. Doordat alles zo goed smaakt wil je ook doorgaan met je moestuin.
